امام رضا -علیه السلام- از پیغمبر اکرم-صلی الله علیه و آله- نقل میکند: « اذا تواکلت الناس الامر بالمعروف و النهی عن المنکر» ، هر گاه مردم ، امر به معروف و نهی از منکر را به عهده همدیگر بگذارند (یعنی هر کس سکوت کند به انتظار اینکه دیگری امر به معروف و نهی از منکر کند و در نتیجه هیچکس قیام نکند) « فلیاذنوا بوقاع من الله » پس برای عذاب الهی منتظر و آماده باشند(شهید مطهری، حماسه حسینی)
این دو باید وجود داشته باشند وگرنه بدان شما بر شما مسلط میشوند. بعد خوبان شما میخوانند و به آنها جوابی داده نمیشود. (شهید مطهری، حماسه حسینی)
در اسلام مسئله ای وجود دارد که در ملتهای دیگر امروز دنیا به صورت یک قانون دینی وجود ندارد( البته نمیگویم پیغمبران سلف نداشته اند) و آن اینست که اسلام نه تنها فرد را برای خود و در مقابل خداوند از نظر شخص خود مسئول و متعهد میداند، بلکه فرد را از نظر اجتماع هم مسئول و متعهد میداند. تحقق و واقعیت اینست که هرگز خداوند اوضاع و احوال را به سود مردم عوض نمیکند « حتی یغیروا ما بانفسهم »، مگر وقتی که خود آن مردم آنچه مربوط به خودشان است ، آنچه که در خودشان هست : اخلاق ، روحیه ، ملکات ، جهت ، نیات و بالاخره خودشان را عوض کنند . آیا شما می توانید صریحتر از این، مسئولیت پیدا کنید ؟ آنهم مسئولیت در برابر یک اجتماع(شهید مطهری، حماسه حسینی)
اگر ملت دیگری بیاید و بخواهد به قهر و جبر ، اوضاع و احوال مردمی را عوض کند ، مادامی که خود آن مردم تصمیم نگرفتهاند ، مادامی که خود آن مردم ابتکار به خرج ندادهاند ، مادامی که خود آن مردم استقلال فکری پیدا نکردهاند ، وضع آنها به سامان نمیرسد. (شهید مطهری، حماسه حسینی)
امر به معروف و نهی از منکر یگانه اصلی است که ضامن بقاء اسلام است. همان طور که یک کارخانه بدون بازرسی و رسیدگی دائمی مهندسین متخصص ، قابل بقا نیست. (شهید مطهری، حماسه حسینی)
« و المؤمنون و المؤمنات بعضهم اولیاء بعض یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و یقیمون الصلاه و یؤتون الزکاه و یطیعون الله و رسوله اولئک سیرحمهم الله ان الله عزیز حکیم » . لازمه ایمان حقیقی و واقعی - نه ایمان تقلیدی و تلقینی - رابطه وداد و علاقه به سرنوشت یکدیگر است . و لازمه این محبت و علاقه ، امر به معروف و نهی از منکر است . لازمه امر به معروف و نهی از منکر ، قیام بندگان است به وظیفه عبادت و خضوع نسبت به پروردگار یعنی نماز ، و قیام به وظیفه کمک و دستگیری از فقرا یعنی زکات ، و بالاخره لازمه امر به معروف و نهی از منکر اطاعت خدا و رسول و زنده شدن همه دستورهای دینی است . لازمه همه اینها این است که رحمتهای بیپایان خداوند قادر غالب که کارهای خود را بر سنت حکیمانه اجرا میکند شامل حال میگردد . (شهید مطهری، ده گفتار)
امام باقر ( ع ): « بها تقام الفرائض ، و تأمن المذاهب و تحل المکاسب ، و ترد المظالم ، و تعمر الارض ، و ینتصف من الاعداء ، و یستقیم الامر » . یعنی به وسیله این اصل ، سایر دستورها زنده میشود ، راهها امن میگردد ، کسبها حلال میشود ، مظالم به صاحبان اصلی برگردانده میشود ، زمین آباد میگردد ، از دشمنان انتقام گرفته میشود ، کارها رو به راه میشود . (شهید مطهری، حماسه حسینی)